Nguyên nhân chủ quan gây méo mặt
Theo các chuyên gia, đa số những người bị méo miệng, lệch mặt khi thời tiết trở lạnh ở Hà Nội không phải là những người cao tuổi mà chủ yếu ở độ tuổi lao động và trẻ tuổi, và nguyên nhân chủ quan. Ví dụ, khi anh N.H. (29 tuổi, Hà Nội) thức dậy buổi s.á.ng, anh mở cửa ban công để thoáng. Sau đó, anh đến nhà vệ sinh đánh răng và bất ngờ phát hiện rằng nước đánh răng chảy khắp nơi, không thể kiểm soát dù cố gắng nhặt nước vào miệng. Nhìn vào gương, anh thấy miệng hơi lệch. Khi nhắm mắt, hai bờ mi ở bên mắt trái không thể nhắm kín. Anh nghĩ mình bị đột quỵ nên gia đình đã đưa anh đến bệnh viện. Tại đó, bác sĩ chẩn đoán anh bị liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên. Bệnh nhân được chuyển tới Bệnh viện Châm cứu Trung ương để điều trị.
Chỉnh sửa mặt cho bệnh nhân liệt mặt – Bác sĩ Nguyễn Tiến Dũng
Bác sĩ Nguyễn Tiến Dũng, Trưởng khoa Khám bệnh đa khoa (Bệnh viện Châm cứu Trung ương) cho biết rằng bệnh nhân khi nhập viện thường có tình trạng như mắt phải không thể nhắm kín, trán trung lệch sang trái, rãnh mắt mũi bên phải mờ, và không thể làm các động tác như thổi lửa, huýt sáo…
“Kết quả đánh giá cho thấy, bệnh nhân bị tổn thương dây thần kinh số 7 ngoại biên hoàn toàn. Bệnh nhân được điều trị châm cứu, xoa bóp huyệt và kết hợp với phương pháp thủy châm để tăng dẫn truyền thần kinh, phục hồi tổn thương dây thần kinh ngoại biên. Khả năng hồi phục phụ thuộc vào từng bệnh nhân, nhưng thông thường có thể hoàn toàn khỏi trong vòng 10 ngày, trong khi những trường hợp nặng hơn có thể kéo dài 1 tháng,” bác sĩ Dũng nói.
Theo bác sĩ Dũng, đây chỉ là một trong số nhiều bệnh nhân bị liệt dây thần kinh số 7 mà bệnh viện thường xuyên tiếp nhận. Đặc biệt, vào các thời điểm chuyển mùa, khi trời lạnh, số ca mắc tăng đáng kể.
Mỗi ngày, Khoa Khám bệnh đa khoa tiếp nhận hàng chục trường hợp. Liệt dây thần kinh số 7 có 2 loại: liệt dây thần kinh số 7 trung ương (do đột quỵ, tai biến mạch máu n.ã.o) và liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên (chủ yếu do lạnh, một số ít do viêm tai giữa, hoặc do bệnh zona thần kinh). Liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên vào mùa lạnh là khá phổ biến.
Dấu hiệu điển hình của bệnh này được 90% bệnh nhân mô tả là khi thức dậy buổi s.á.ng, khi đánh răng thấy nước chảy, mặt bị lệch, mắt không thể nhắm kín.
“Cơ chế gây bệnh liệt dây thần kinh số 7 là do tiếp xúc với nguồn lạnh đột ngột. Các ca bệnh hầu hết được ghi nhận khi mở cửa, ra ngoài trời buổi s.á.ng khi nhiệt độ trong phòng và ngoài trời chênh lệch lớn. Trong khi người già thường cẩn thận, mặc áo ấm, che gió, thì người trẻ hơi chủ quan hơn. Đó chính là lý do đã khiến nhiều thanh niên khỏe mạnh và trẻ tuổi phải nhập viện để điều trị,” chuyên gia phân tích.
Đột quỵ khi trời lạnh
Nhiệt độ giảm khiến những người có sức đề kháng yếu, đặc biệt là người già, thường hay tái phát các bệnh cơ bản. Tại Bệnh viện Hữu Nghị và Bệnh viện Lão khoa Trung ương, số ca mắc các bệnh hô hấp, tim mạch, xương khớp có dấu hiệu gia tăng so với bình thường.
Trời chuyển lạnh cũng là mùa của bệnh đột quỵ. Theo thống kê của Bộ Y tế, hàng năm Việt Nam ghi nhận khoảng 200.000 ca đột quỵ mới và 80% trong số đó là người bị tăng huyết áp. Số bệnh nhân đột quỵ tăng từ 15% – 20% vào mùa đông. Ngoài ra, khoảng 60-70% trường hợp đột quỵ xảy ra vào nửa đêm và buổi s.á.ng sớm, thời điểm nhiệt độ thường lạnh hơn buổi trưa và chiều.
Bác sĩ Trần Quang Thắng, Trưởng khoa Cấp cứu và Đột quỵ (Bệnh viện Lão khoa Trung ương), cho biết số người nhập viện do đột quỵ vào mùa lạnh chiếm 70-80% tổng số bệnh nhân điều trị trong năm. Thời tiết lạnh là mối nguy uyên thảo với người già có tiền sử tăng huyết áp, có nguy cơ gây nên tai biến, đột quỵ, mất mạng, nếu không được xử trí kịp thời.
Bác sĩ Nguyễn Thị Thu Hằng, Trưởng khoa Khám bệnh (Bệnh viện Hữu nghị), lưu ý rằng sau mỗi đợt lạnh, số bệnh nhân đến khám sẽ tăng cao. Khi thời tiết chuyển sang rét, một số người có sức đề kháng kém có thể bị viêm phế quản, viêm phổi… Đối với những người có bệnh tình phổi tắc nghẽn mạn tính, nhiệt độ giảm đột ngột có thể gây co thắt thanh quản, gây ra các cơn co thắt cấp tính nguy hiểm.
PGS.TS Mai Duy Tôn, Giám đốc Trung tâm Đột quỵ (Bệnh viện Bạch Mai), nói rằng do thiếu hiểu biết, nhiều gia đình đã không đưa bệnh nhân đột quỵ đi cấp cứu mà để ở nhà và sử dụng các loại thuốc không rõ nguồn gốc, hoặc sử dụng phương pháp truyền miệng không chính xác, vài ngày sau mới đưa đi cấp cứu khi đã quá muộn.
Có những người còn cho bệnh nhân đột quỵ ăn uống và nhét thuốc vào miệng, gây ra tình trạng sặc. Khi đến cấp cứu, thường gặp tình trạng suy hô hấp do viêm phổi và thậm chí có những trường hợp tim ngừng đập trước khi đến bệnh viện. Do đó, khi có dấu hiệu nghi ngờ đột quỵ, cần nhanh chóng đưa đến cơ sở y tế chuyên sâu trong vòng ít nhất 4-5 giờ đầu tiên, tối đa là trong 6 giờ đầu để được cấp cứu kịp thời.
Các bác sĩ cũng nhấn mạnh rằng, khi trời lạnh, cần giữ ấm cơ thể và tránh ra ngoài trời vào buổi s.á.ng sớm hoặc tối muộn. Nếu muốn tập thể dục, hãy tập trong nhà vào thời gian muộn hơn. Ngoài ra, hãy đi ngủ và thức dậy đúng giờ, tập thể dục, uống nhiều nước ấm vào buổi s.á.ng lúc thức giấc và ăn đủ bữa trong ngày, đặc biệt là bữa s.á.ng.
Thêm vào đó, hãy ăn nhiều rau xanh và hoa quả, hạn chế lượng muối và mỡ trong món ăn và cố gắng không hút thuốc lá, giới hạn uống rượu và bia… Riêng đối với những người bị tăng huyết áp, cần tuân thủ lối sống khoa học, kiểm soát mức độ huyết áp để phòng ngừa đột quỵ.