Phòng khám tư có yếu tố nước ngoài
Trong một nỗ lực mạnh mẽ, Sở Y tế TP.HCM đã bắt đầu xử lý tình trạng vi phạm ở các phòng khám tư có yếu tố nước ngoài, chủ yếu là phòng khám Trung Quốc[^1^]. Đại diện Sở Y tế TP.HCM, PGS.TS TĂNG CHÍ THƯỢNG, khẳng định rằng hành vi “vẽ bệnh, moi tiền” là thiếu đạo đức và đồng thời kêu gọi sự hợp tác từ cộng đồng dân cư và nhân viên y tế để ngăn chặn đối tượng này[^2^]. Ông nhấn mạnh rằng, tất cả mọi người khi nhìn thấy các thông tin phản ánh về hành vi “vẽ bệnh, moi tiền” đều phản đối và mong muốn cơ quan quản lý nhà nước có các biện pháp mạnh mẽ để ngăn chặn tình trạng này[^3^].
Vi phạm và sự lo ngại về hành vi
Tình trạng “vẽ bệnh, moi tiền” của các phòng khám tư, dẫn đến việc lừa đảo và đe dọa người bệnh, đã khiến công chúng cho rằng những phòng khám này không khác gì bọn giang hồ lừa đảo đội lốt y sĩ[^4^]. PGS.TS TĂNG CHÍ THƯỢNG nhận định rằng mặc dù không phải tất cả, nhưng rõ ràng có một số phòng khám đa khoa tư nhân có yếu tố người nước ngoài đã không tuân thủ hoặc tuân thủ không đúng quy định của pháp luật về khám chữa bệnh[^5^]. Nghiên cứu của Tuổi Trẻ cũng chỉ ra rằng các phòng khám này thường vi phạm các quy định chung như: cho người không có trình độ chuyên môn trực tiếp khám và điều trị bệnh, sử dụng nhân viên không có chứng chỉ hành nghề, cung cấp dịch vụ khám chữa bệnh trong thời gian bị tạm đình chỉ hoạt động hoặc quảng cáo vượt quá chuyên môn[^6^]. Thậm chí, có phòng khám còn lừa đảo bằng cách giả danh các bệnh viện chuyên khoa lớn như Bệnh viện Từ Dũ, Bệnh viện Hùng Vương để thu hút người bệnh[^7^].
Hệ thống quản lý và cần luật pháp rõ ràng
Các phòng khám này đã bị Thanh tra Sở Y tế TP.HCM xử phạt và tước giấy phép hoạt động, nhưng các phòng khám vẫn không sợ hình phạt[^8^]. Đối với tình trạng “vẽ bệnh, moi tiền” lâu dài như vậy, công chúng đã đặt câu hỏi về việc Sở Y tế cấp phép và quản lý các phòng khám này, và liệu tình trạng này có tiếp tục tồn tại mà không có biện pháp nào được thực hiện từ phía ngành y tế không[^9^]. PGS.TS TĂNG CHÍ THƯỢNG cho biết, việc kiểm tra và xử lý các phòng khám là nhiệm vụ của ngành y tế, tuy nhiên, thực tế là công việc này đòi hỏi sự mệt mỏi. Ông đã phải mời Sở Kế hoạch và Đầu tư tham gia cuộc họp để giải quyết vấn đề, bởi các phòng khám này muốn hoạt động ngoài giấy phép đặc thù của y tế, điều này bắt buộc phải có giấy phép kinh doanh từ Sở Kế hoạch và Đầu tư[^10^]. Các phòng khám đã lợi dụng quy trình cấp phép kinh doanh nhanh chóng hiện tại, chủ yếu bằng cách giải thể công ty đã đăng ký (đang bị xử lý vi phạm), mở một công ty mới với pháp nhân mới, và thậm chí thay đổi tên phòng khám nhưng vẫn hoạt động tại cùng một địa điểm ban đầu[^11^]. Trong phạm vi pháp lý, họ không vi phạm luật vì không có quy định hiện tại. Điều này rõ ràng cho thấy chúng ta cần xem xét và điều chỉnh quy định để có sự quản lý chặt chẽ hơn[^12^].
Năng lực chuyên môn và trách nhiệm của nhân viên y tế
Các phòng khám này không thể đưa người từ nước ngoài đến và phải sử dụng nhân lực địa phương. Tuy nhiên, số lượng nhân viên y tế làm việc tại các phòng khám này chỉ chiếm một phần nhỏ so với tổng số 40.000 nhân viên y tế ở TP.HCM[^13^]. Khi xảy ra vi phạm, trách nhiệm của người phụ trách chuyên môn rất lớn, nhưng thực tế là chỉ có người đầu tư mới có quyền hành động. Bác sĩ được chỉ định chịu trách nhiệm chuyên môn, nhưng không có quyền hành gì, và chỉ làm nhiệm vụ này để kiếm sống[^14^].
Giải pháp để trị tận gốc
![Hành nghề “thiếu đạo đức”] (https://tinhanhlang.net/wp-content/uploads/2023/09/tri-dut-diem-nan-phong-kham-ve-benh-moi-tien-nguoi-benh-5.jpg)
Tình trạng này không chỉ đe dọa sức khỏe người bệnh mà còn ảnh hưởng đến hình ảnh của ngành y tế. Để trị tận gốc tình trạng hành nghề “vẽ bệnh, moi tiền” của các phòng khám này, PGS.TS TĂNG CHÍ THƯỢNG đề nghị Quốc hội sớm thông qua Luật khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi), trong đó cần quy định bác sĩ nước ngoài muốn hành nghề khám chữa bệnh tại Việt Nam bắt buộc phải qua kỳ thi chứng chỉ hành nghề, thông thạo tiếng Việt và nói tiếng Việt khi khám bệnh[^15^]. Hình phạt cần được tăng cường, bao gồm việc thu hồi vĩnh viễn chứng chỉ hành nghề và giấy phép hoạt động nếu tái vi phạm các hành vi liên quan đến đạo đức hành nghề khám chữa bệnh[^16^]. Tuy nhiên, cần phải phân biệt rõ sự khác biệt giữa người hành nghề và chuyên gia. Chuyên gia nước ngoài, tức những người có trình độ chuyên môn sâu đến hỗ trợ phát triển và chuyển giao kỹ thuật, nên được tạo mọi điều kiện tốt nhất để hoạt động. Với nhóm hành nghề khám chữa bệnh lâu dài (như các phòng khám có người Trung Quốc), họ trực tiếp khám và thu tiền khám từ người bệnh, nên bắt buộc phải hiểu và nói tiếng Việt và tuân thủ quy định[^17^].
Luật khám chữa bệnh và quy định nghiêm ngặt của các nước xung quanh
Các quy định đối với người hành nghề y tế nước ngoài khác nhau giữa các nước, từ không có quy định đến các quy định nghiêm ngặt. Ví dụ, Bộ Y tế Singapore chỉ cấp giấy phép hành nghề chính thức cho bác sĩ nước ngoài khi thỏa các điều kiện như có bằng cấp tốt nghiệp từ Hội đồng Y khoa Singapore và chứng chỉ kinh nghiệm sau một năm học hoặc bác sĩ thực tập và chứng chỉ sau một năm thực tập ở nước ngoài[^18^]. Ở Philippines, giấy phép hành nghề chính thức cho bác sĩ (cả trong và ngoài nước) được cấp sau khi tuân thủ các yêu cầu pháp lý, kỳ thi cấp chứng chỉ hành nghề, và được cấp thẻ nhận dạng chuyên nghiệp. Hồ sơ công tác sẽ bị đình chỉ hoặc thu hồi khi vi phạm quy định khám chữa bệnh hoặc khi thẻ hành nghề hết hạn[^19^]. Ở Lào, bác sĩ nước ngoài muốn hành nghề tại đây phải thành thạo tiếng Lào và phải tham gia kỳ thi cấp chứng chỉ hành nghề do Hội đồng Y khoa quốc gia tổ chức[^20^].
Giải pháp ngay lập tức
Trong khi chờ quá trình sửa đổi Luật khám chữa bệnh, Sở Y tế TP.HCM đã xác định sẽ thực hiện kiểm tra đột xuất đối với các phòng khám vi phạm và tiếp tục xử lý nghiêm với mức hình phạt cao nhất[^21^]. Đặc biệt, để truyền tải thông tin về các phòng khám “vẽ bệnh, moi tiền” và tìm cách ngăn chặn hành vi lừa đảo từ người bệnh, Sở Y tế đã thiết lập một số điện thoại nóng riêng biệt: 0989.401.155, được quản lý bởi Thanh tra Sở Y tế. Đây là nơi tiếp nhận thông tin của công chúng khi gặp phải các phòng khám “vẽ bệnh” và sẽ được kiểm tra và xử lý. PGS.TS TĂNG CHÍ THƯỢNG đã đề nghị cán bộ chuyên môn lập ngay số điện thoại này trong quá trình trao đổi với phóng viên Tuổi Trẻ[^22^].
Sự phối hợp chặt chẽ giữa các đơn vị
Ngành y tế TP.HCM đã xác định rõ việc kết hợp chặt chẽ trong công tác kiểm tra và xử lý các phòng khám. Thay vì kiểm tra định kỳ, sẽ có kiểm tra đột xuất đối với các phòng khám vi phạm và tiếp tục xử lý nghiêm với mức hình phạt cao nhất[^23^]. Đối với việc trị bức xúc ngay lập tức của người bệnh, cố vấn y tế TP.HCM cũng đã yêu cầu thành lập một số điện thoại nóng riêng chỉ để người dân báo cáo khi bị các phòng khám “vẽ bệnh” lừa gạt: 0989.401.155. Đường dây này do Thanh tra Sở Y tế quản lý và sẽ tiếp nhận các cuộc gọi khi người dân gặp phải các phòng khám “vẽ bệnh” lừa gạt[^24^].
Quy định và trách nhiệm của các nước chung quanh
Ủy ban điều phối chung ASEAN về các bác sĩ hành nghề y tế (AJCCM) đã thảo luận về việc tạo điều kiện hợp tác hành nghề của các bác sĩ y khoa. Có sự khác biệt rõ ràng trong các quy định cho người hành nghề y tế nước ngoài giữa các nước, từ không có quy định đến các quy định nghiêm ngặt. Việc quản lý nghiêm ngặt đã được ghi nhận ở nhiều nước như Singapore, Thái Lan, Philippines, Malaysia, Lào[^25^]. Việc xử lý quyết liệt cần được thực hiện bởi cả các địa phương và ngành y tế. Cộng tác chặt chẽ giữa các bên sẽ giúp xử lý nhanh chóng vi phạm pháp luật, đồng thời đảm bảo sự công bằng và minh bạch trong ngành y tế[^26^].
ĐỌC THÊM: