Bánh kẹo, hút thuốc lào… có cần sa: Mối nguy ngộ độc tiềm ẩn?
Cần sa là một chất cấm tại Việt Nam, không được phép buôn bán và sử dụng. Tuy nhiên, thực tế vẫn tồn tại nhiều kênh bán hàng “núp bóng” dưới các dạng sản phẩm khác như bánh kẹo, nước ngọt, thuốc lá điện tử…
Mới đây, một phụ nữ 56 tuổi tại Hà Nội đã bị ngộ độc cần sa sau khi ăn hai miếng bỏng ngô. Bệnh nhân được cấp cứu tại Trung tâm chống độc, Bệnh viện Bạch Mai. Xét nghiệm nước tiểu cho thấy chất THC (chất chính có trong cần sa) có mặt trong cơ thể bệnh nhân, qua đó chẩn đoán bệnh nhân bị ngộ độc cần sa.
Từ bánh kẹo, đồ uống, thảo mộc đến thuốc lá điện tử
Trên thị trường hiện nay, chúng ta có thể thấy nhiều dạng ma túy được “núp bóng” và pha trộn vào các loại thực phẩm, đồ uống, thuốc lá điện tử, thảo mộc. Các chất ma túy này được pha trộn và đóng gói một cách tinh vi, nhằm che giấu chất ma túy và vận chuyển, buôn bán một cách trái phép.
Giám đốc Trung tâm chống độc, Bệnh viện Bạch Mai – bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên cho biết rằng đã có nhiều trường hợp ngộ độc cần sa sau khi sử dụng các loại bánh ngọt, bánh quy, kẹo và trong thuốc lá điện tử, thuốc lào. Đây là lần đầu tiên trung tâm phát hiện trường hợp ngộ độc cần sa sau khi ăn bỏng ngô.
Ngày 4-12, Công an tỉnh Thanh Hóa cũng đã cảnh báo về loại bánh Lazy Cakes, còn được gọi là “bánh lười”. Đây là loại bánh ngọt có chứa cần sa mới được nhập khẩu vào Việt Nam với giá khoảng 200.000 – 300.000 đồng/bánh.
Trung tâm chống độc, Bệnh viện Bạch Mai cũng đã tiếp nhận nhiều trường hợp ngộ độc sau khi sử dụng thuốc lá điện tử. Có trường hợp bệnh nhân hôn mê và tổn thương n.ã.o sau khi hút thuốc lá điện tử. Xét nghiệm cho thấy tinh dầu mà bệnh nhân sử dụng cũng có chứa các chất ma túy tổng hợp.
Làm sao nhận biết thực phẩm chứa chất gây nghiện?
Theo tìm hiểu, hiện tinh dầu cần sa có giá khoảng 50.000 – 150.000 đồng/5ml, thậm chí chỉ còn 20.000 đồng/5ml trong một số thời điểm. Thông thường, những người bán sẽ đựa tinh dầu vào các lọ sơn móng tay hoặc các lọ tinh dầu thông thường để “qua mặt” cơ quan chức năng và chỉ bán cho những người đã quen biết. Tinh dầu cần sa này có thể được sử dụng để hút thuốc lá điện tử hoặc pha vào các loại thực phẩm khác tùy thuộc vào người dùng.
Phó trưởng bộ môn dinh dưỡng và an toàn thực phẩm Trường đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch – bác sĩ Trần Quốc Cường, đã hướng dẫn người tiêu dùng cách nhận biết các sản phẩm chứa chất gây nghiện qua tên trên bao bì của chúng. Thông thường, các sản phẩm chứa cần sa thường có chữ “Cannabis” – tên khoa học của cây cần sa (Cannabis Sativa L.). Ví dụ, Cannabis cookies là loại bánh chứa cần sa, Cannabis candy là kẹo chứa cần sa, Cannabis coke là nước ngọt chứa cần sa, Cannabis popcorn là bỏng ngô chứa cần sa.
Bác sĩ Cường cũng cho biết rằng đa số các sản phẩm chứa chất gây nghiện là hàng nhập khẩu và các nhà sản xuất thường không ghi rõ “cần sa” (tiếng Anh là Marijuanas) trên bao bì. Trên thế giới, chỉ có một số quốc gia cho phép sử dụng chất này, do đó mới có những nhà sản xuất kinh doanh sản phẩm chứa chất gây nghiện này. Đối với sản phẩm nhập khẩu, quy định tại Việt Nam yêu cầu phải có nhãn phụ để người tiêu dùng có thể nhận biết qua việc đọc nhãn phụ.
Tuy nhiên, nếu các chất gây nghiện được pha trộn bằng tay vào thực phẩm trong nước mà không có thông tin thành phần trên bao bì, thì người tiêu dùng không cách nào nhận biết trước khi sử dụng.
“Ngộ độc cấp dễ xảy ra ở trường hợp ăn thực phẩm chứa cần sa hơn là hút. Vì ăn thì cần sa tác dụng chậm nên người ăn thường quá liều. Ngộ độc cấp cần sa cũng có thể xảy ra ở những trường hợp vô tình ăn phải thực phẩm chứa cần sa, đặc biệt là trẻ em do không biết thực phẩm đó có chứa cần sa.” – Bác sĩ Trần Quốc Cường
Ăn thực phẩm chứa cần sa dễ ngộ độc hơn hút cần sa
Theo giám đốc Trung tâm Điều dưỡng và Cai nghiện ma túy Thanh Đa – bác sĩ Nguyễn Hữu Khánh Duy, nếu người dân ăn phải thực phẩm chứa chất gây nghiện, họ thường có cảm giác hưng phấn và muốn tiếp tục sử dụng thực phẩm đó. Điều này có thể là một chiêu trò để thu hút khách hàng “dài hạn” cho các cơ sở kinh doanh.
“Nếu người dân, đặc biệt là trẻ nhỏ sử dụng thực phẩm này trong thời gian dài, bản thân họ có thể muốn tăng liều, từ đó dễ gây ngộ độc, đặc biệt là hệ thống thần kinh. Sinh hoạt hằng ngày của họ không còn bình thường như trước đây, có biểu hiện cáu gắt, thẫn thờ, học tập giảm sút…” – bác sĩ Duy chia sẻ và khuyến cáo người bệnh nên đến cơ sở y tế để được xét nghiệm và điều trị phù hợp.
Bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên cũng cho biết rằng hiện nay có nhiều loại ma túy không chỉ được bán và sử dụng kín đáo, mà còn tràn lan và phổ biến trong đời sống hàng ngày, liên tục lôi kéo nhiều người tham gia sử dụng.
Bác sĩ Trần Quốc Cường cảnh báo rằng, ngộ độc cần sa có hai mức: cấp tính và mãn tính. Ngộ độc cấp tính xảy ra khi người bị ngộ độc có các biểu hiện giống như trường hợp người phụ nữ bị ngộ độc bỏng ngô vừa qua như chóng mặt, buồn nôn… Ngộ độc cấp cần sa thường xảy ra sau khi ăn thực phẩm chứa cần sa hơn là hút cần sa.
Trong trường hợp ngộ độc cần sa mãn tính, nếu nhẹ có thể gây giảm trí nhớ, giảm khả năng tập trung, ảo tưởng; còn nếu nặng có thể gây ảo giác, trầm cảm, tâm thần phân liệt, ý định tự sát…
Lưu ý về các chất cần sa tổng hợp
Bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên cho biết cần sa là một loại ma túy tự nhiên và cổ điển, có thể dễ dàng phát hiện qua xét nghiệm. Tuy nhiên, hầu hết các loại ma túy khác hiện nay là các chất mới, được các kẻ xấu thay đổi và sản xuất mới mỗi ngày (thường được gọi chung là các chất cần sa tổng hợp), và các phòng xét nghiệm hiện đại trong nước vẫn chưa kịp nghiên cứu và tìm ra phương pháp phát hiện. Vấn đề này đang đặt ra nhiều thách thức cho các cơ quan quản lý.