Những nguyên nhân gây tắc mạch máu n.ã.o
Bệnh tim, xơ vữa động mạch, tăng huyết áp, tiểu đường, tăng mỡ máu…
Bệnh tim, xơ vữa động mạch, tăng huyết áp, tiểu đường, tăng mỡ máu… là những nguyên nhân phổ biến có khả năng gây tắc mạch máu n.ã.o.
Tắc mạch máu n.ã.o – một tình trạng khẩn cấp
Tắc mạch máu n.ã.o chiếm khoảng 85% trường hợp đột quỵ n.ã.o. Đây là một tình trạng khẩn cấp, cần được cấp cứu và điều trị kịp thời vì có thể gây nguy hiểm đến tính mạng của người bệnh. Điều này được TS.BS Nguyễn Thị Minh Đức (Trưởng khoa Nội Thần kinh, Trung tâm Thần kinh, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM) chia sẻ.
Cấu trúc mạch máu cung cấp máu cho n.ã.o
Máu chứa oxy và dinh dưỡng được cung cấp từ tim đến đầu và cơ thể toàn bộ thông qua các động mạch. Đối với n.ã.o, có hai động mạch cảnh và hai động mạch đốt sống (phía trước và phía sau cổ) cung cấp máu. Mặc dù n.ã.o chỉ chiếm 2% trọng lượng cơ thể, nhưng nó nhận được 15% lượng máu từ tim và 25% lượng oxy cung cấp cho cơ thể.
Nguyên nhân gây tắc mạch máu n.ã.o
Bác sĩ Minh Đức chia sẻ rằng từ khoảng 30 tuổi trở đi, các động mạch cung cấp máu cho n.ã.o có thể tích tụ các mảng bám, bao gồm mỡ và cholesterol. Khi đó, các động mạch sẽ dần hẹp lại và giảm lưu lượng máu đến n.ã.o. Mảng bám càng lớn, máu càng khó lên đến n.ã.o. Theo thời gian, mảng bám có thể bít hoàn toàn mạch máu hoặc đôi khi mảng xơ vữa bị nứt vỡ gây tắc nghẽn mạch máu n.ã.o.
Huyết khối cũng có thể gây tắc mạch máu n.ã.o
Mạch máu n.ã.o cũng có thể bị tắc do huyết khối – cục máu đông từ nơi khác trong cơ thể như tim hay chân theo dòng máu và làm tắc mạch máu nhỏ. Tình trạng này dẫn đến đột quỵ.
Các nguyên nhân thường gặp
Bác sĩ Đức khuyến nghị rằng có nhiều nguyên nhân dẫn đến tắc mạch máu n.ã.o. Trong đó, các nguyên nhân thường gặp là xơ vữa động mạch, bệnh van tim, rung nhĩ…
Tắc mạch máu n.ã.o do xơ vữa động mạch
Xơ vữa động mạch là nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến tắc mạch máu n.ã.o. Có đến gần 65% các trường hợp đột quỵ do tắc nghẽn mạch máu bắt nguồn từ tình trạng xơ vữa động mạch, bao gồm xơ vữa các mạch máu lớn bên ngoài và trong sọ hoặc tắc các nhánh động mạch trong n.ã.o.
Tắc mạch máu n.ã.o do huyết khối
Khoảng 20-30% các trường hợp tắc mạch máu n.ã.o là do bệnh van tim, rung nhĩ gây ra các cục huyết khối. Ngoài ra, khoảng 5% các trường hợp bệnh về máu hay viêm nhiễm cũng có thể gây tắc mạch máu n.ã.o. Những yếu tố làm tăng nguy cơ tắc nghẽn mạch máu n.ã.o khác bao gồm bệnh tiểu đường (có thể cao gấp 4 lần so với người bình thường) và tăng huyết áp.
Những yếu tố khác có thể gây tắc mạch máu n.ã.o
Bệnh động mạch cảnh, bệnh rung nhĩ, tăng mỡ máu cũng có thể dẫn đến tắc mạch máu của n.ã.o.
Ảnh: Freepik
Lối sống không khoa học và các nguyên nhân khác
Lối sống không khoa học, ít tập thể dục, béo phì, ăn quá nhiều chất béo, muối, cholesterol có thể gây tăng huyết áp, tiểu đường, tăng mỡ máu – đây là những nguyên nhân có khả năng dẫn đến huyết khối động mạch và tắc mạch máu n.ã.o. Hút thuốc cũng có thể tăng nguy cơ xơ vữa động mạch, huyết khối, tăng cholesterol máu…
Yếu tố nguy cơ không nên chủ quan
Theo bác sĩ Minh Đức, tuổi tác và tiền sử bệnh cũng là những yếu tố nguy cơ không nên chủ quan. Bất kỳ ai cũng có thể bị tắc mạch máu n.ã.o. Tuy nhiên, tỷ lệ người lớn trên 55 tuổi bị tắc mạch máu n.ã.o thường cao hơn. Những người từng mắc bệnh tắc mạch máu n.ã.o cũng có nguy cơ tái phát cao trong thời gian ngắn.
Phương pháp điều trị
Để điều trị tắc mạch máu n.ã.o, người bệnh có thể được chỉ định sử dụng thuốc tan huyết khối để làm vỡ cục máu đông trong mạch, giúp máu dễ dàng di chuyển và cung cấp oxy và dinh dưỡng cho n.ã.o. Tuy nhiên, thuốc chỉ có tác dụng nếu được phát hiện và điều trị kịp thời.
Ngoài ra, bác sĩ có thể tiến hành can thiệp nội mạch để loại bỏ cục máu đông, mảng xơ vữa hoặc tắc nghẽn mạch. Đây là một thủ thuật hiện đại, ít xâm lấn, mang lại hiệu quả cao cho người bệnh trong trường hợp mạch máu lớn bị tắc nhưng n.ã.o chưa bị tổn thương.
Phẫu thuật được xem xét trong một số trường hợp, bao gồm cắt bỏ mao mạch cảnh và nong mạch, cũng như đặt stent. Hình thức điều trị phù hợp nhất sẽ được bác sĩ quyết định dựa trên trạng thái của người bệnh.
Nguồn: Tin Hành Lang