Ngộ độc do củ ấu tàu ninh xương lợn: một trường hợp cấp cứu
Một nguy hiểm tiềm ẩn
Gần đây, Bệnh viện Đa khoa huyện Mường Khương đã tiếp nhận một trường hợp cấp cứu đặc biệt. Bệnh nhân nam, 46 tuổi, sống tại xã Lùng Vai, đã bị ngộ độc cấp sau khi ăn củ ấu tàu ninh xương lợn.
Theo lời kể của gia đình, nguyên nhân của sự việc không ai khác chính là việc bệnh nhân này tự mua củ ấu tàu từ chợ và sử dụng chúng trong món ninh xương lợn.
Sau ba tiếng ăn món này, bệnh nhân đã xuất hiện triệu chứng buồn nôn, nôn mửa, tê ở vùng mặt, lưỡi và miệng, cùng với co quắp tay chân, mồ hôi đổ và khó thở đến tột cùng.
Củ ấu tàu, còn được biết đến với tên gọi ô đầu, ú tầu, gấu tầu hoặc củ gấu rừng, là một loại rễ của cây ô đầu. Thường xuất hiện tự nhiên hoặc được trồng ở vùng biên giới phía Bắc, như các tỉnh Cao Bằng, Hà Giang và Lào Cai. Củ ấu tàu chứa chất độc là aconitin (gây tê ở đầu lưỡi) và các alcaloid khác, có thể gây tử vong chỉ với một lượng nhỏ.
Sự cứu chữa trong gang tấc
Gia đình đã chuyển bệnh nhân đến trạm y tế xã Lùng Vai (huyện Mường Khương) để cấp cứu. Sau những biện pháp cấp cứu ban đầu, bệnh nhân đã được chuyển lên Bệnh viện Đa khoa huyện. Khi đến bệnh viện, bệnh nhân đang trong tình trạng loạn nhịp tim, da lạnh, kêu đau tức ngực, khó thở, và huyết áp không đo được. Bệnh nhân cũng mắc chứng loạn cơ tròn đại tiện không tự chủ.
Theo Bác sĩ Lục Quang Thái, Trưởng khoa Cấp cứu hồi sức tích cực, Bệnh viện Đa khoa huyện Mường Khương, nguyên nhân của tình trạng bệnh nhân chính là ngộ độc aconitin có trong củ ấu tàu. Bệnh nhân có nguy cơ tử vong cao do rối loạn huyết động và nhịp tim.
Sau hai tiếng điều trị, tình trạng mạch máu và huyết áp của bệnh nhân đã ổn định trở lại. Sau hai ngày điều trị, bệnh nhân đã tỉnh táo, tiếp xúc bình thường, không còn đau tức ngực và khó thở, và các chỉ số sống đã ổn định.
Cảnh báo về củ ấu tàu
Bác sĩ cảnh báo rằng việc sử dụng củ ấu tàu có thể gây ngộ độc nếu không chế biến đúng cách.
Củ ấu tàu, còn được biết đến với tên gọi ô đầu, ú tầu, gấu tầu hoặc củ gấu rừng, là một loại rễ của cây ô đầu. Thường xuất hiện tự nhiên hoặc được trồng ở vùng biên giới phía Bắc, như các tỉnh Cao Bằng, Hà Giang và Lào Cai. Củ ấu tàu chứa chất độc là aconitin (gây tê ở đầu lưỡi) và các alcaloid khác, có thể gây tử vong chỉ với một lượng nhỏ.
Người dân thường sử dụng củ ấu tàu để ngâm rượu hoặc chế biến thức ăn mà không biết cách loại bỏ chất độc.
Khi bị ngộ độc, bệnh nhân thường bị buồn nôn, nôn mửa, tê môi, lưỡi, tay, chân hoặc toàn thân, cảm giác tức ngực, khó thở và loạn nhịp tim. Trường hợp nặng còn có triệu chứng co giật, suy hô hấp, thậm chí ngừng tim và tử vong.
Vì vậy, khi sử dụng các chế phẩm có chứa củ ấu tàu, chúng ta cần cẩn trọng. Không tự chế biến củ ấu tàu thành thức ăn nếu không biết cách loại bỏ chất độc. Không nên sử dụng rượu ngâm củ ấu tàu, vì nó có thể gây ngộ độc và dẫn đến tử vong. Nếu sử dụng loại rượu ngâm củ ấu tàu để xoa bóp, hãy đảm bảo rõ ràng về nhãn phẩm, lưu trữ cẩn thận và tránh xa tầm tay trẻ em.
Khi xuất hiện các triệu chứng ngộ độc, cần ngay lập tức đến cơ sở y tế lân cận để được xử trí. Tuyệt đối không được tự theo dõi hoặc áp dụng các biện pháp dân gian trong việc điều trị.